Rola rodziny w przejawach dziecięcej agresji

Dzisiaj będziemy rozmawiać o agresji i agresywności dzieci przedszkolnego wieku.

Czym jest agresja i agresywność, i jak my, dorośli, możemy pomóc dzieciom pokonać ją?

 

Agresja może przejawiać się w sposób fizyczny (bicie) i werbalny (zaburzenie praw innego człowieka bez fizycznego wtrącania się).

W psychologii ze względu na celowość działania wyróżniamy agresję zamierzoną instrumentalną i agresję zamierzoną celową.

Agresja instrumentalna to działania dziecka skierowane na osiągnięcie celu, tego czego dziecko pragnie (tupanie nogami, płacz w sklepie, krzyczenie na kogoś itd.). Często występuje u młodszych dzieci.

U starszych dzieci bardziej przejawia się agresja celowa, wroga, ukierunkowana na to, żeby zrobić krzywdę innemu człowiekowi, wyrządzić szkodę, bezpośrednio zadać bólu. Bardzo często agresja i jej przejawy mylone są z wytrwałością, asertywnością.

Jak myślicie, czy te cechy są równoznaczne? Co was ucieszy w waszym dziecku: wytrwałość czy agresywność? Bezwarunkowo, wytrwałość.

Ta cecha w porównaniu z agresywnością ma socjalnie akceptowane kształty, bo nie doprowadza do zniewagi, znęcania się itd.

Poziom agresywności dzieci zmienia się w większym lub mniejszym stopniu w zależności od sytuacji, ale czasem agresywność nabiera stabilnego charakteru.

Przyczyn dla takiego zachowania jest dużo: pozycja dziecka w grupie, stosunek do dziecka rówieśników, relacje wzajemne z rodzicami, ogólna sytuacja rodzinna.

Trwała agresywność niektórych dzieci przejawia się w tym, że one inaczej rozumieją zachowanie otaczających ludzi. One interpretują zachowanie innych jako wrogie w stosunku do siebie. Do agresji częściej skłonni są chłopcy.

Agresja często jest w męskim stereotypie, który wychowuje się w rodzinie i w mediach.

Dziewczynki też wykazują te czy inne formy agresji. Dlaczego tak się dzieje? Co jest przyczyną?

Państwo i sami wiecie o tej fali programów z antywychowawczą treścią w mediach.

Kryminalne seriale, skandaliczne programy, brutalne filmy, agresywne gry komputerowe itd.

Co robić? Trzeba ograniczyć oglądanie telewizyjnych programów, seriali i show- programów z wykazywaniem jakiejkolwiek agresji (fizycznej lub słownej). Dzieci nie powinny oglądać programów tv w późnych godzinach wieczornych.

Bardzo ważne jest aby pomóc dziecku wybrać to, co naprawdę jest interesujące i pomocne dla jego rozwoju emocjonalnego i intelektualnego. Wielu rodziców (51%) radzą dzieciom, jakie programy oglądać, 16 % robią to czasem, a 34% (i to nie jest mało!) nigdy tego nie robią.

Będzie więcej korzyści, jeśli będziecie oglądać wspólnie z dzieckiem programy sprzyjające wewnętrznej harmonii dziecka.

I na pewno niedopuszczalne jest oglądanie z dzieckiem programów i filmów dla dorosłych.

Jak przekonać się czy dany program telewizyjny lub film mogą oglądać nasze dzieci?

Zwykle kanały telewizyjne oznaczają swoje programy specjalnymi znaczkami widocznymi na ekranie.

Znajdźcie czas, żeby dowiedzieć się, co oglądają wasze dzieci w tv, na komputerze, w tabletach. Oglądajcie programy czy filmy z dzieckiem, porozmawiajcie z nim o tym, co ono zrozumiało, co wywnioskowało dla siebie z tego filmu, posłuchajcie jego zdania na temat oglądanego materiału, podzielcie się własnym zdaniem, wytłumaczcie dziecku sytuacje niezrozumiałe, trudne.

Postarajcie się zrobić tak, żeby dziecko odreagowało negatywne emocje, rozładowało emocjonalne napięcie.

Drugim, bardzo częstym powodem dziecięcej agresywności jest sytuacja rodzinna.

Agresywne zachowanie członków rodziny w zwykłych życiowych sytuacjach: awantury, krzyki, chamstwo, poniżanie się nawzajem, wzajemnie przekleństwa, wulgaryzmy itd. Psycholodzy uważają, że dziecko wykazuje agresywność w zwykłym życiu kilka razy częściej , jeśli codziennie widzi agresję dorosłych, gdy agresja jest normą w jego życiu.

Nie wpływa dobrze również niekonsekwencja rodziców w nauczeniu dziecka zasad i reguł zachowania.

Wtedy u dzieci nie kształtuje się moralny rdzeń zachowania: dzisiaj rodzicom wygodniej mówić jedno i narzucać tę linię zachowania dzieciom, a jutro mówić coś innego i też to narzucać.

Taka taktyka zachowania doprowadza do pogubienia się dziecka, jego złości, agresji przeciwko rodzicom i innym ludziom.

 

W wychowaniu można wyodrębnić 2 ważne aspekty, które pozytywnie lub negatywnie wpływają na kształtowanie dziecięcej agresywności:

akceptacja, przychylność lub nieakceptacja dziecka.

Pokonaniu agresywności dziecka służy przychylność, która ma w swoim arsenale umiejętność słuchania, ciepłość komunikowania, dobre, ciepłe słowo, miłe spojrzenie.

Nieprzyjaźń, nieakceptacja, na odwrót, stymuluje dziecięcą agresywność.

W tym przypadku charakterystyczne są obojętność, ucieczka od kontaktu, , niecierpliwość i władność, irytacja obecnością dziecka, czy jego zachowaniem. Nieprzyjaźń w stosunku do dziecka doprowadza do pojawienia się takiej choroby, jak dziecięcy hospitalizm.

Co to znaczy? Samotność, brak chęci do kontaktu z osobami bliskimi, brak w rodzinie tradycji, zwyczajów, zasad.

Ogromne znaczenie w wychowaniu dzieci ma pochwała: słowem, spojrzeniem, gestem, czynnością.

Bardzo użytecznym jest chwalenie dziecka „na kredyt”, na przód.

Można to porównać z samochodem: jeśli chcecie, żeby jechał, najpierw zatankujcie.

Bez paliwa samochód daleko nie pojedzie...

Czy dziecko trzeba tylko chwalić i nie zwracać mu uwagi?

Obowiązkowo zwracajcie uwagę dziecku, bez tego też nie ma wychowania.

Ważne są formy krytyki i ich dozowanie.

Jeśli przeanalizujecie swoje kary do dzieci, to zauważycie, że są bardziej różnorodne niż pochwały.

Oczywiście, nie można wychować dziecka bez uwag, kar i zakazów.

Ale dziecko powinno odczuwać: jesteście zdenerwowani nie dlatego, że ono jest złe jak zwykle, a dlatego, że one, takie cudowne, mądre i śmiałe itd. nieoczekiwanie zaskoczyło was zachowaniem nie pasującym do jego oblicza.

Jeśli wasze dziecko nie cierpi krytyki, boleśnie reaguje na uwagi, bardzo radzę zastanowić się nad tym, - jak często chwalicie dziecko, rozpieszczacie, akceptujecie?

Zwykle na to moje pytanie rodzice odpowiadają: „Tak, oczywiście! On(-a) jest ciągle chwalony(-a)!’ Ale norma potrzeby w pochwale jest u dzieci znacznie większa, niż nam się wydaje.

Wiek człowieka często jest odwrotnie proporcjonalny do potrzeb pochwały.

Wrócimy do kar.

Nikt nie ma wątpliwości, że nie ma gorszej kary, niż fizyczna. Jednak ośmielę się stwierdzić, że nie ma nic najgorszego, niż przemyślany, metodyczny bojkot. To wy, rodzice dziecka, rodzina, jesteście dziecięcym światem.

Nie rozmawiając z dzieckiem długi czas, ignorując go, stawiamy dziecko w bardzo ciężkiej sytuacji.

Co wy robicie, kiedy jest konflikt z mężem, z rodzicami?

Wychodzicie z domu, idziecie do kolegów lub do pracy... a gdzie może pójść dziecko? Z tej metody trzeba korzystać w skrajnych przypadkach. Przecież chcecie go ukarać a nie pomęczyć.

Jako kara skuteczne jest zabranianie czegoś, co dziecko bardzo lubi. Np., ulubionej potrawy (ale nie całego jedzenia!), zabawek, rozrywek, atrakcji.

Ale jeśli Państwo zabierzecie dziecku tego, bez czego ono może się obejść, kara traci sens, bo nie zadziała na dziecko.

Jeszcze jeden błąd, często popełniany przez rodziców jest to, że rodzice powinni razem karać dziecko.

Rodzice powinni być zjednoczeni w głównym: co jest dobro, a co jest zło.

Ale jeśli dziecko jest ukarane przez matkę, i dziecko jakiś czas „miało karę”, i to mocno na niego wpłynęło, to tata może zrobić krok, żeby dziecku wybaczyć karę. Ale nie podważy przy tym autorytetu matki, nie powie, że matka jest niedobra, niesprawiedliwa.

Nie podważy również decyzji matki o karę. Zgadzając się ze sprawiedliwością kary, tata mimo wszystko pożałuje dziecko, da mu otuchę, przytuli.

Bardzo ważnym jest również zmiana karzącego i wybaczającego rodzica.

Dzisiaj karze mama, a tata daje otuchę, a jutro na odwrót. Jeśli kary daje tylko jeden rodzić, to stwarza to negatywny stosunek do danego rodzica, późnej do kobiet (w przypadku karzącej mamy), oraz daje to możliwość dziecku do manipulowania wami, lub wejścia w umowę z jednym z was.

Nie odkładajcie kary w czasie, bo dzieci przedszkolnego wieku nie mają jeszcze poczucia czasu.

Jeśli dziecko w ciągu tygodnia zachowało się niegrzecznie, nie można go karać w sobotę czy niedzielę.

Kara odłożona powoduje uczucie niesprawiedliwości („złe zachowanie było kiedyś, a dzisiaj nie idę do kina”).

Podsumowanie: kara jest użyteczna i nie doprowadza do agresji u dziecka, w przypadku kiedy: Jest ona wyznaczona od razu za złym zachowaniem.
Jest dziecku wytłumaczone za co jest kara.
Nawet jeśli kara jest surowa, nie może być brutalna.

Ocenione jest zachowanie dziecka, jego czynności (źle zrobił, nie posłuchał, uderzył kogoś, itd.), a nie jego cechy charakteru (niegrzeczny, zły, wredny itd.).

Przy wyznaczeniu kary rodzice wykazują cierpliwość, spokój, i wytrwałość.

Każde dziecko jest indywidualne i jest wyjątkowe.

Dla jednego dziecka wystarcza jednorazowa kara czy uwaga, dla innego – inna wychowawcza metoda. I tylko Państwo możecie wybrać odpowiedni „kluczyk” do serca własnego dziecka.

Wykorzystujcie następujące reguły wychowania:

1. Uczcie się słuchać i słyszeć swoje dziecko.

2. Starajcie się zrobić tak, żeby dziecko rozładowywało emocjonalne napięcie.

3. Nie zabraniajcie dziecku przeżywać negatywne emocje (są one potrzebne!).

4. Akceptujcie dziecko takim, jakim ono jest.

5. Posłuszeństwo i grzeczność będą tam, gdzie kara jest sprawiedliwa i odpowiednia.

6. Kara powinna być natychmiastowa lub w dniu dzisiejszym.

7. Agresywność rodziny doprowadza do agresywnego zachowania dziecka.

 

 

Erich Fromm: „Człowiek ma zdolność kochania, i jeśli nie może wykorzystać swojej zdolności do miłości, to może znienawidzić, wykazując agresję i brutalność. Jest to jego sposób na ucieczkę od bólu duszy.”

 

Autor: psycholog dr Albina Rezuanova